KHỚP CẮN CHÉO LÀ GÌ?

Khớp cắn chéo là tình trạng răng hàm trên và hàm dưới không khớp đúng vị trí khi trẻ cắn lại. Thay vì hàm trên phủ ngoài hàm dưới như bình thường, trẻ bị khớp cắn chéo sẽ có một hoặc nhiều răng hàm dưới nằm ngoài răng hàm trên, gây lệch khớp cắn sang một bên hoặc về phía trước – sau.

Khớp cắn chéo được chia thành ba dạng chính:

• Khớp cắn chéo trước: răng cửa hàm dưới nằm trước răng cửa hàm trên.
• Khớp cắn chéo sau (hàm): các răng hàm dưới nằm ngoài hàm trên.
• Khớp cắn chéo một bên: chỉ lệch sang trái hoặc phải, thường kéo theo lệch hàm mặt.

Khớp cắn chéo ảnh hưởng rất nhiều đến khuôn miệng trẻ

Ba mẹ có thể nhận biết tình trạng khớp cắn chéo ở trẻ sớm thông qua một số dấu hiệu sau:

• Trẻ cắn lại thấy răng không đều, hàm dưới nhô ra.
• Mặt bị lệch, cằm lệch sang một bên.
• Trẻ hay cắn vào má hoặc lưỡi khi nhai.
• Phát âm không rõ, đặc biệt với âm “s”, “x”, “r”.

Cha mẹ nên quan sát trẻ ngay từ giai đoạn thay răng sữa (khoảng 5-7 tuổi) để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về khớp cắn.

NGUYÊN NHÂN GÂY KHỚP CẮN CHÉO Ở TRẺ

Khớp cắn chéo có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố di truyền và thói quen xấu trong quá trình phát triển. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

Yếu tố di truyền:

• Nếu bố hoặc mẹ từng có khớp cắn chéo, khả năng con gặp tình trạng tương tự là khá cao.
• Cấu trúc xương hàm nhỏ hoặc lệch bẩm sinh cũng có thể di truyền từ thế hệ trước.

Thói quen xấu trong thời thơ ấu:

• Mút ngón tay kéo dài.
• Đẩy lưỡi khi nuốt.
• Ngậm núm vú giả quá lâu hoặc sử dụng bình bú không đúng cách.
• Thở bằng miệng thay vì mũi (do viêm mũi, VA,…)

Mút ngón tay thường xuyên cũng là một trong những nguyên nhân gây sai khớp cắn

Mất răng sữa sớm hoặc mọc răng lệch lạc:

• Răng sữa bị mất sớm khiến các răng khác xô lệch, ảnh hưởng đến vị trí răng vĩnh viễn.
• Răng mọc chen chúc, không đủ khoảng trống dẫn đến sai lệch khớp cắn.

Tai nạn hoặc chấn thương hàm:

• Tác động mạnh vào vùng hàm mặt cũng có thể làm thay đổi vị trí khớp cắn.

Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ là yếu tố quan trọng để bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng bé. 

CÁCH ĐIỀU TRỊ KHỚP CẮN CHÉO HIỆU QUẢ

Càng phát hiện sớm, việc điều trị khớp cắn chéo ở trẻ càng đơn giản và hiệu quả. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến, tùy vào độ tuổi và mức độ sai lệch:

Nắn chỉnh bằng khí cụ tháo lắp (dành cho trẻ 5-10 tuổi):

• Đây là giai đoạn phát triển xương hàm, việc can thiệp bằng hàm tháo lắp giúp điều chỉnh hướng mọc răng, mở rộng hàm và đưa khớp cắn về vị trí đúng.
• Khí cụ thường nhẹ, dễ sử dụng và không gây đau.

Niềng răng cố định (áp dụng từ 10-12 tuổi trở lên):

• Khi trẻ đã mọc gần đủ răng vĩnh viễn, bác sĩ có thể áp dụng niềng răng mắc cài để đưa răng về đúng vị trí.
• Có nhiều lựa chọn: niềng mắc cài kim loại, sứ hoặc niềng răng trong suốt (Invisalign).

Niềng răng giúp khắc phục khớp cắn chéo hiệu quả

Điều trị hỗ trợ:

• Kết hợp chỉnh nha với vật lý trị liệu, luyện tập cơ hàm nếu trẻ có thói quen xấu như đẩy lưỡi, nghiến răng.
• Cắt bỏ các thói quen gây hại như mút tay, thở miệng.
  Điều trị các bệnh lý tai mũi họng nếu có liên quan đến việc phát triển sai lệch khớp cắn

Phẫu thuật chỉnh hàm (trường hợp nặng ở tuổi trưởng thành):

• Nếu đã quá tuổi phát triển xương và sai lệch nặng, có thể cần đến phẫu thuật chỉnh hình hàm kết hợp niềng răng.

Khớp cắn chéo ở trẻ là tình trạng không thể xem nhẹ. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ phát triển khuôn mặt cân đối, ăn nhai tốt và tránh được những vấn đề phức tạp về sau. Cha mẹ nên cho trẻ khám răng định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường và được tư vấn điều trị phù hợp từ bác sĩ chuyên khoa.