1/ KHỚP CẮN NGƯỢC LÀ GÌ?
Khớp cắn ngược, hay còn gọi là tình trạng răng móm, là một dạng sai lệch khớp cắn mà trong đó hàm dưới chìa ra trước hàm trên khi ngậm miệng. Điều này làm mất cân đối giữa hai hàm, gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt, chức năng nhai và cả phát âm.
Tình trạng này do nhiều nguyên nhân gây ra, những nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:
+ Nguyên nhân do di truyền: Các đặc điểm di truyền như xương hàm dưới phát triển quá mức, xương hàm trên kém phát triển hoặc cả hai đều có thể gây ra khớp cắn ngược. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, nếu trong gia đình có người bị khớp cắn ngược, bạn cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.
+ Nguyên nhân do thói quen xấu thời thơ ấu như: mút ngón tay, đẩy lưỡi, bú bình quá lâu hoặc ngủ với tư thế sai có thể làm thay đổi sự phát triển của hàm, dẫn đến sai lệch khớp cắn.
+ Nguyên nhân do mất cân đối xương hàm: Xương hàm dưới phát triển mạnh hơn bình thường hoặc xương hàm trên phát triển kém khiến hai hàm không tương xứng. Tình trạng này có thể xuất hiện ngay từ nhỏ hoặc xảy ra sau chấn thương làm thay đổi cấu trúc xương hàm.
+ Nguyên nhân do mất răng hoặc răng mọc sai lệch: Việc mất răng sớm hoặc răng mọc lệch, chen chúc cũng có thể gây mất cân đối giữa hai hàm, dẫn đến khớp cắn ngược.
+ Nguyên nhân từ bệnh lý: Một số bệnh lý như hội chứng Pierre Robin, hội chứng Crouzon hoặc các rối loạn phát triển xương hàm có thể dẫn đến khớp cắn ngược.
Hội chứng Pierre Robin có thể dẫn đến khớp cắn ngược
Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu để xác định phương pháp điều trị phù hợp, giúp cải thiện sức khỏe và thẩm mỹ một cách toàn diện.
2/ HAI DẠNG KHỚP CẮN NGƯỢC THƯỜNG GẶP
Khớp cắn ngược thường được chia thành hai dạng chính dựa trên nguyên nhân và đặc điểm cấu trúc của hàm răng và xương:
DẠNG 1: Khớp cắn ngược do răng
Đây là dạng khớp cắn ngược xảy ra khi răng ở hàm dưới mọc lệch về phía trước so với răng hàm trên, trong khi cấu trúc xương hàm trên và dưới vẫn bình thường.
Đặc điểm nhận biết:
- Hàm răng dưới chìa ra trước răng hàm trên.
- Hai xương hàm cân đối, không có sự lệch lạc rõ rệt về cấu trúc.
- Có thể do một hoặc một nhóm răng ở hàm dưới mọc lệch vị trí, hướng ra phía trước.
Nguyên nhân:
- Thói quen xấu thời thơ ấu như mút tay, đẩy lưỡi hoặc cắn môi dưới.
- Răng mọc chen chúc hoặc sai vị trí, làm mất cân đối khớp cắn.
- Mất răng sớm ở trẻ nhỏ khiến răng di chuyển sai lệch.
Tình trạng khớp cắn ngược do răng
DẠNG 2: Khớp cắn ngược do xương hàm
Dạng này xảy ra khi xương hàm dưới phát triển quá mức hoặc xương hàm trên kém phát triển, dẫn đến sự lệch lạc nghiêm trọng giữa hai hàm.
Đặc điểm nhận biết:
- Hàm dưới nhô ra rõ rệt so với hàm trên, tạo cảm giác cằm bị đưa ra trước.
- Khuôn mặt mất cân đối, góc nghiêng khuôn mặt thường bị gãy ở phần hàm.
- Tình trạng này thường khó khắc phục chỉ bằng niềng răng do liên quan đến cấu trúc xương.
Nguyên nhân:
- Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị khớp cắn ngược, nguy cơ gặp phải tình trạng này cao hơn.
- Bất thường trong phát triển xương hàm, thường xuất hiện từ nhỏ hoặc do chấn thương.
- Một số hội chứng bệnh lý như Crouzon hoặc Pierre Robin.
Khớp cắn ngược do xương hàm
Việc phân biệt đúng dạng khớp cắn ngược là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả, mang lại kết quả tối ưu về cả thẩm mỹ lẫn chức năng.
3/ HỆ QUẢ CỦA KHỚP CẮN NGƯỢC
Khớp cắn ngược không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là các hệ quả phổ biến của tình trạng này:
+ Ảnh hưởng thẩm mỹ: Gương mặt trông mất cân đối, đặc biệt là ở phần cằm, khiến người bị khớp cắn ngược mất tự tin.
+ Rối loạn chức năng nhai: Lực nhai không được phân bổ đều, làm tăng nguy cơ mòn răng, đau khớp hàm và các bệnh lý về tiêu hóa.
+ Khó khăn trong phát âm: Một số âm thanh khó phát âm chính xác, đặc biệt ở trẻ em.
+ Tăng nguy cơ bệnh răng miệng: Khớp cắn sai lệch gây khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng, tăng nguy cơ sâu răng và viêm nha chu.
Việc điều trị sớm không chỉ giúp cải thiện ngoại hình mà còn ngăn ngừa những hệ quả nghiêm trọng, cải thiện chất lượng cuộc sống lâu dài.
4/ NIỀNG RĂNG CÓ THỂ KHẮC PHỤC ĐƯỢC KHỚP CẮN NGƯỢC KHÔNG?
Câu trả lời là CÓ, niềng răng có thể khắc phục hiệu quả tình trạng khớp cắn ngược, nhưng mức độ thành công sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Trong trường hợp khớp cắn ngược do răng, niềng răng là phương pháp tối ưu và hiệu quả nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng hệ thống mắc cài hoặc khay niềng trong suốt để dịch chuyển răng hàm dưới lùi về vị trí chuẩn, đồng thời chỉnh lại răng hàm trên.
Thời gian điều trị khớp cắn ngược bằng niềng răng thường kéo dài từ 1.5 – 3 năm, tùy vào mức độ lệch lạc của răng.
Niềng răng khắc phục khớp cắn ngược do răng hiệu quả
Trong trường hợp khớp cắn ngược do xương hàm, niềng răng chỉ có thể điều trị trong trường hợp sai lệch nhẹ hoặc cực nhẹ. Thông thường, trường hợp này bác sĩ sẽ chỉ định niềng răng kết hợp khí cụ chỉnh nha (như Face Mask hoặc Headgear).
Phương pháp này có thể giúp hỗ trợ điều chỉnh sự phát triển của xương, đặc biệt ở trẻ em dưới 12-14 tuổi khi xương hàm chưa phát triển hoàn toàn. Niềng răng kết hợp khí cụ có thể kéo dài từ 2 – 3 năm hoặc lâu hơn.
LƯU Ý: Trong trường hợp khớp cắn ngược nặng do cấu trúc xương hàm, niềng răng không đủ để điều chỉnh hoàn toàn. Khi đó, cần kết hợp niềng răng với phẫu thuật chỉnh xương hàm. Quá trình niềng răng và phẫu thuật thường kéo dài 2 – 3 năm.
Khớp cắn ngược do xương hàm cần thực hiện phẫu thuật để khắc phục
Niềng răng là một giải pháp hiệu quả để khắc phục khớp cắn ngược, đặc biệt là do răng hoặc xương nhẹ. Tuy nhiên, đối với các trường hợp nặng liên quan đến xương hàm, cần phối hợp niềng răng và phẫu thuật để đạt kết quả tối ưu. Việc thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa là bước đầu tiên và quan trọng nhất để xác định phương pháp điều trị phù hợp.
